İDRARDA KANAMA (HEMATÜRİ) Böbrek kanı süzmesine rağmen kan hücreleri süzgecin idrar kısmına geçmez. Bu nedenle normal idrarda kan hücreleri bulunmaz.
İDRARDA KANANIN ÖZELLİKLERİ Makroskopik kanama: İdrarın gözle görülecek derecede renk değişikliği (Kırmızı ve tonlarında) olmasıdır. Kanın açık renkli olması kanamanın yeni olduğunu ve alt üriner sistemden geldiğinin, kanın koyu olması kanamanın beklemiş olduğunu veya üst üriner sistemden geldiğinin belirtisi olabilir.
Mikroskopik kanama: İdrarda gözle değişiklik olmaksızın mikroskobik incelemede normalden fazla kan hücreleri görülmesidir.
Total kanama: İdrarın tamamında kan olmasıd ır. Mesane ve üst sistem kanserlerinde genelde total kanama olur.
İdrarın başlangıcında veya ilk kısmında kanama: İdrarın ilk kısmında kan olmasıdır. Dış idrar yolu ve mesane çıkımındaki rahatsızlıklarda (mesane kanseri, iyi huylu veya kötü huylu prostat büyümeleri) olabilir.
İdrar sonunda kanama: İdrarın son kısmında kan olmasıdır. Bazı mesane tümörlerinde, prostat tümörlerinde olabilir. Mesane iltihaplarında (sistit) idrarın sonunda kan görülebilir.
Ağrılı kanama: İdrarda kanamayla beraber ağrı, sancı olmasıdır. Sistit gibi enfeksiyonlarda ve taş hastalıklarında kanama ağrılı olabilir.
Ağrısız kanama: İdrarda kan olmasına rağmen ağrı olmamasıdır.
Pıhtılı kanama: İdrarda kanama ile beraber pıhtıların olmasıdır. Taş ve tümörlerde pıhtı görülebilir.
Pıhtısız kanama: İdrarda kanamanın olmasına rağmen pıhtı olmamasıdır Böbrek dokusu kaynaklı kanamalarda pıhtı olmaz.
KANAMA DIŞINDA İDRAR RENK DEĞİŞİKLİĞİ SEBEPLERİ İdrarın normal rengi saman sarısıdır. Günlük sıvı alımıyla renk etkilenir. Çok sıvı alındığında acık az sıvı alındığında veya sıvı kaybedildiğinde renk koyu olur. Sabah idrarı genellikle daha koyudur. Bazıları bu durumlardan endişelenir. Bazı ilaçlar ve bazı yiyecekler (pancar ve böğürtlen) idrarın renginde koyulaşmaya neden olabilmektedir.
İDRARDA KANAMA NEDENLERİ Üriner sistemin herhangi bir yerinden idrara kan karışabilir. Hematüriyı oluş yeri açısından böbrek dokusu (glomerüler) böbrek dokusu dışındaki dokulardan (eksra glomerüler) kaynaklı (kist, tümör, taş vb) olarak ikiye ayırabiliriz:
1.Glomeruler kaynaklı hematüride (Böbreğin nefrolojik hastalıklarında, sistemik hastalıkların böbrek tutulumlarında) glomerülden eritrositlerin geçirgenliği artmıştır. Kan hücreleri idrara karışır.
2.Ekstraglomeruler kaynaklı hematüride böbrek ve üriner sistemin her hangi bir yerindeki kanama idrara karışmaktadır. Örneğin tümörlerde tümörün frajil yapısı nedeniyle tümör dokusu kanayarak kan idrara karışır. Taş hastalarında taşın üriner sistem mukozasında yaptığı tahrik mukozanın kanamasına neden olur. İnfeksiyonlarda mukozanın frajilitesi artmıştır ve kolaylıkla kanar. Travmalarda damar hasrı neticesinde kan idrara karışır.
Hematüri erişkinlerde olduğunda kanserler akla getirilmelidir. Özellikle ağrısız, makroskopik hematüri aksi kanıtlanıncaya kadar mesane kanseri ihtimali gündemde tutulmalıdır. Çocukluk ve gençlik çağında ilk planda glomerüler hastalıklar (nefritler) akla getirilmelidir.
Hematürisi olan bazı hastalar, özellikle aralıklı hematüri olduğunda, düzeldiğini düşünerek semptomu açıklamayabilir. Bazen hastalar idrar rengindeki değişikliği az su içtiğini, yiyeceklerden olduğunu düşünerek önemsemeyebilir. Çocuklar değişikliğin farkında olmayabilir. Hekimlerin semptomu sorgulamaması önemli bir eksikliktir.
